Sanat Piyasasında Yavaş Ama Kararlı Dinamikler: Bir Güncelleme

Son bir ayda dünyada gerçekleşen ekonomik ve politik gelişmelerin hızlanması ve sanat marketinden gelen verinin revize edilmesi, sanat piyasası satışları ve yatırımları hakkında bir güncelleme notunun yapılmasını gerekli kıldı.

Frieze Los Angeles. © Frieze.

Yeni Bir Sezona Başlangıç

Geçtiğimiz haftalarda Singapur’da yapılan Art SG fuarı, modern sanat ve çağdaş sanatın önemli temsilcilerinin eserlerinin satılması dışında, beklendiği üzere jeopolitik ve ekonomik problemlerin gölgesinde kaldı. Hong Kong ve Seul’ün ardından Asya’da sanat marketini konsolide etmeye çalışan Singapur, yerel ve uluslararası galerileri ve sanatçıları bir araya getirdi, ancak açıklanan satış rakamları stabil bir piyasa ortamından bahsetmemekte.

Bunun dışında, Old Masters sanatçıların piyasaları gerek ekonomik gerek finansal sebeplerden dolayı Paris’e doğru kaymaya başladı. Her ne kadar çağdaş sanatın kalbi Londra ve New York olsa da Paris’te yapılan müzayedelerde Old Masters’a olan ilginin arttığı son aylarda kanıtlandı. İngiltere’de varlıklı kişilere yönelik vergi artışının planlanması ve bunun dışında Fransa’nın Avrupa’daki en düşük sanat eseri ithalat vergisi olarak %5.5 ile pozitif ayrışması, Paris sanat piyasasına ilginin arttığını gösteriyor.

© The Art Basel and UBS Survey of Global Collecting 2024.

Son açıklanan raporlar ve müzayede evleri verilerine göre, 2024 yılının sonunda bütün müzayede evleri, 2023 yılına göre satış rakamlarında önemli bir darbe aldı. Daha önce bahsettiğimiz üzere politik, ekonomik ve aynı zamanda jeopolitik riskler, insanları kısa vadede daha iyi getiri sağlayabilecekleri yatırım araçlarına yöneltmişe benziyor. Özellikle FED'in 2025 yılı için faiz indirimlerinde yavaşlayıp şahin bir tutum alacağını söylemesi, sanat yatırımlarında durgunluğu arttırdı.

Hong Kong’un Hareketlenmesi

Verilerde göze çarpan başka bir nokta, Hong Kong’un dünya sanat piyasasında çok daha ön plana çıkmaya başlaması. Bunda, Çin’deki varlıklı insanların artması, Hong Kong’un Çin’in batıya açılan kapısı olmaya devam etmesi, şehrin teknoloji ile beraber önemli bir merkeze dönüşmesi ve Avrupa’ya kıyasla büyüme potansiyelinin daha fazla olması etkili oluyor. Bu faktörleri, uluslararası ilgiyi ve sanat piyasası satışlarını analiz eden müzayede evleri ise yeni merkezlerini Hong Kong’da açarak Asya’daki gelecek planlarını son iki senede göz önüne serdiler. 

Bir önceki yazıda bahsettiğimiz üzere, Amerikan başkanının diğer ülkelere ve özellikle Çin’den yapılacak ithalata yönelik uygulayacağı gümrük vergileri ve bunun uluslararası ticarette yol açacağı sorunlar ve trendler, aslında 2025 yılında Çin’deki koleksiyonerlerin yatırım davranışlarını çok önemli ölçüde etkileyecektir.

© The Art Basel and UBS Survey of Global Collecting 2024.

Kararsiz Bir Ingiltere

İngiltere'de son bir ayda gerçekleşen gelişmeler ışığında, 30 yıllık Gilt faizinin artması, borçlanmanın yüksek seviyelerde seyretmesi, İngiltere piyasasında milyonerlerin çıkışlarını hızlandırması, Maliye Bakanı'nın şu ana kadar uygulanan vergi politikalarını ve milyonerler için getirilecek düzenlemeleri tekrar gözden geçireceğini açıklaması, sanat piyasasındaki sıkıntıları dindirmedi. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra en uzun durgunluk dönemine giren ülkede her ne kadar Şubat ayında Bank of England faiz indirimine giderek piyasalara likidite sağlamaya devam etse de, gelişmeler birçok yatırım aracında olduğu gibi sanat piyasasını da negatif etkilemiş durumda.

© Trading Economics.

Şok Tedavisinde Bir Amerika

Amerika özelinde bankaların sinyal verdiği FED’in şahin tutumu, doların diğer para birimlerine karşı değerlenmesi, Trump'ın göreve hızlı bir şekilde giriş yaparak uyguladığı şok tedavi ve dünyada Kanada ile Meksika gibi ticaret hacmi yüksek müttefik ülkelere gümrük tarifesi getirmesi, dünyanın bir numaralı sanat pazarında bilinmezliği sürdürüyor. 

Kimilerinin beklediği üzere, seçim öncesi vaatlerini toplu ve hızlı olarak yerine getirmeye çalışan Trump rüzgarı, varlıklı insanlara vergi indirimi anlamında bir adım atmak üzere. İthal ürünler için gümrük tarifeleri ve UHNWI’lar için vergi indirimlerinin erkene çekilip kanunlaşmasıyla beraber, Amerika sanat piyasasında bir yükseliş trendi başlayabilir. Yurt dışından gelen eserlerin ticareti olmasa da, iç piyasada gerçekleşebilecek satışlar önümüzdeki aylarda Amerikan sanat piyasasına pozitif bir ivme kazandırabilir.

Frieze Los Angeles. © Frieze.

Belirsizliğin Normalleşmesi

Sermaye piyasalarında olduğu gibi, sanat piyasasında da bilinmezlik ve bilinmezliğin fiyatlaması her zaman çok önemli. Bilinmezlikten daha kötü olan bir şey varsa, o da finansal piyasalara yön veren özellikle İngiltere ve Amerika gibi ülkelerin bilinmezliği sürdüren ve normalleştiren politikalarıdır. Bu ekonomik ve politik koşullar, aslında önümüzdeki dönemin sanat piyasası ve sanat yatırımları açısından zorlu geçeceğini ve yakın zamanda bir rahatlama ile satışların artması ihtimalini düşürdüğünü göstermektedir.

Cenk Üsel

Sanat Marketi Profesyoneli